28. Azja Południowo-Wschodnia – podział polityczny

28 – AZJA POŁUDNIOWO-WSCHODNIA – PODZIAŁ POLITYCZNY

Opis planszy i legendy

Mapa „Azja Południowo-Wschodnia – podział polityczny” ułatwi Ci poznanie rozmieszczenia poszczególnych państw i ich sąsiadów leżących w tej części kontynenty azjatyckiego.

Wyjmij planszę z teczki i ułóż ją tak, aby czarny, wypukły trójkąt znalazł się w prawym, dalszym rogu mapy.

Tytuł mapy umieszczono w lewym dalszym rogu planszy. Skala mapy znajduje się w następnym wierszu, ale nie bezpośrednio pod tytułem, tylko mniej więcej pośrodku planszy. Mapa została wykonana w skali 1: 15 000 000 (jeden do piętnastu milionów). Skala mapy określa, jaki jest stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Skala 1: 15 000 000 oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 15 000 000 cm, czyli 150 km na powierzchni Ziemi. Pod skalą znajduje się kwadrat, którego powierzchnia w skali mapy wynosi 25 tysięcy km².

Omawiana mapa Azji Południowo-Wschodniej jest dużo bardziej szczegółowa, niż mapa całego kontynentu azjatyckiego.

W prawej, dalszej części planszy umieszczono objaśnienia skrótów brajlowskich zastosowanych na mapie. Skróty są objaśnione w brajlu i w druku barwnym.

W prawym bliższym rogu znajduje się numer planszy. Jest to numer 28.

Treść mapy jest obwiedziona grubą, wypukłą czarną linią. Jest to ramka mapy.

W lewym bliższym rogu planszy, w obrębie mapy, znajdziesz w małej ramce mapę Polski w tej samej skali, co mapa główna. Możesz porównać wielkość naszego kraju z wielkością państw i wysp tego regionu. Podobne porównania znajdziesz na wszystkich mapach kontynentów.

Zanim zaczniesz poznawać treść mapy, sięgnij po oddzielną planszę „Legenda”. Po dokładnym przeczytaniu informacji w niej zawartych twoja praca będzie przebiegała sprawniej.

Na planszy „Legenda” znajdziesz informacje o sposobie, w jaki przedstawiono na mapie poszczególne jej elementy. Na początku zapoznaj się z elementami siatki kartograficznej, znajdującymi się na mapie. Są to:

1. równik – oznaczony linią złożoną z dużych kropek. W druku barwnym kropki są czarne. Równik biegnie łukiem poziomo, w bliższej części mapy. Jego wartość to 0°. Jest opisany skrótem „rw” i wartością w stopniach, a w barwnym druku pełną nazwą i wartością w stopniach przy lewej ramce mapy.

2. pozostałe południki i równoleżniki – pokazane są ciągłymi, czarnymi liniami. Równoleżniki na omawianej mapie są łukami i biegną od prawej do lewej ramki mapy. Południki są liniami prostymi. Równoleżniki i południki pokazano co 10°. Wartości równoleżników i południków zostały podane przy ramce mapy.

Przebieg wypukłej siatki kartograficznej jest pokazany jedynie na morzach i oceanach. W druku barwnym siatka kartograficzna jest pokazana na całej mapie.

Oprócz równoleżników i południków na mapie zaznaczono następujące elementy środowiska geograficznego, objaśnione również na planszy „Legenda”.

1. Linia brzegowa, czyli inaczej wybrzeża kontynentów narysowano podwójną linią: ciągłą od strony oceanów i mórz, a kropkowaną od strony lądu. W druku barwnym linia jest granatowa.

2. Wyspy i archipelagi. Wyspy są pokazane na dwa sposoby. Małe wyspy oznaczono półokręgiem, położonym poziomo, z podstawą skierowana w dół. Symbol wyspy przypomina kopczyk i tak się ma kojarzyć – z fragmentem lądu wznoszącym się ponad wodę. W druku barwnym obrys wyspy jest czarny, a środek ma kolor taki, jak państwo, do którego należy wyspa. Archipelagi oznaczono tak samo jak wyspy, tylko w środku znaku znajduje się wypukła, czarna kropka. Natomiast duże wyspy zaznaczono, tak jak lądy, linią brzegową i takim kolorem jak państwo do którego należy wyspa. Nazwy wysp i archipelagów nie są podane na mapie.

3. Morza i oceany pozostawiono gładkie. W druku barwnym są jasnoniebieskie.

4. Granice państw pokazano wypukłą linią przerywaną w kolorze różowym. Państwa opisano nazwą lub skrótem w brajlu i w druku barwnym. Skróty nazw państw w brajlu są objaśnione po lewej stronie planszy, a skróty w barwnym druku przy dalszym brzegu planszy.

5. Małe państwa. Państwo o obszarze zbyt małym, aby je obwieść granicą, pokazano znakiem – wypukłym kołem a w druku barwnym żółtym kołem z czarną obwódką.

6. Stolice państw oznaczono wypukłymi okręgami, a w druku barwnym czerwonym kołem z czarnym obrysem. W wersji dotykowej stolice zaznaczone są tylko sygnaturą, a ich nazwy zostały podane w załączniku.

Opis treści mapy

Azja Południowo-Wschodnia to region Azji obejmujący Półwysep Indochiński i Archipelag Malajski wraz z Filipinami.

W skład tego regionu wchodzą państwa położone zarówno na kontynencie azjatyckim – na półwyspach Indochińskim i Malajskim, jak i na wyspach archipelagów Malajskiego i Filipińskiego. Zazwyczaj przyjmuje się, że do Azji Południowo-Wschodniej zalicza się Wietnam, Kambodżę i Laos, wyróżniane często jako podregion zwany Indochinami, ponadto Tajlandię, Malezję, Singapur, Indonezję, Brunei oraz Filipiny. Czasem wątpliwości budzi przynależność do regionu Birmy (Mjanmy), która bywa zaliczana do Azji Południowej.

W pierwszej połowie XX w. niemal cała Azja Południowo-Wschodnia była skolonizowana. Jedynym państwem niepodległym pozostawała Tajlandia zwana Syjamem. Do Francji należały Indochiny, do Wielkiej Brytanii Birma, Malaje, Singapur i Borneo Północne, Holandia władała Indonezją, zaś Portugalia częścią Timoru. Natomiast Filipiny były kontrolowane przez Stany Zjednoczone. Wraz z wybuchem II wojny światowej "pieczę" nad regionem przejęła Japonia. Jej klęska w 1945 r. przyspieszyła proces dekolonizacji. Jeszcze w latach czterdziestych XX wieku niepodległość odzyskały Filipiny, Birma, Demokratyczna Republika Wietnamu (północna część Wietnamu) i część Indonezji. W latach pięćdziesiątych suwerenność zdobyły Laos, Kambodża i Malaje oraz pozostała część Indonezji i Wietnamu. W latach sześćdziesiątych niepodległość uzyskały Borneo Północne i Singapur. W 2002 roku Timor Wschodni wyzwolił się z zależności od Indonezji i stał się niepodległym państwem.

Wykaz państw w Azji Południowo-Wschodniej:

Birma – na mapie opisana całą nazwą. Zlokalizujesz ją w dalszej lewej części mapy. Pełna nazwa to Republika Związku Mjanmy. To państwo w południowo-wschodniej Azji, nad Zatoką Bengalską i Morzem Andamańskim. Graniczy od północnego wschodu z Chinami, od wschodu z Laosem i Tajlandią, od zachodu z Bangladeszem i Indiami. Nie mieści się w całości na naszej mapie, ale możesz jej pełne granice prześledzić na planszy „Azja – podział polityczny”. Stolicą jest Naypyidaw.

Brunei – na mapie opisane w brajlu skrótem „bn”, a w druku barwnym całą nazwą. Znajdziesz ją niemal na środku mapy w północnej części wyspy Borneo. Pełna nazwa to Państwo Brunei Darussalam. Leży w Azji Południowo-Wschodniej, nad Morzem Południowochińskim. Jedynym sąsiadem tego kraju jest Malezja. Stolicą jest Bandar Seri Begawan.

Chiny – na mapie opisane w brajlu skrótem „cn”, a w druku barwnym całą nazwą. Fragment tego państwa znajdziesz przy dalszej ramce mapy. Chiny nie należą do Azji Południowo-Wschodniej. Opis tego państwa znajdziesz przy mapie „Azja – podział polityczny”.

Filipiny – na mapie opisane nazwą. Zlokalizujesz je w dalszej, środkowej części mapy. Pełna nazwa to Republika Filipin. Jest to państwo wyspiarskie w południowo-wschodniej Azji, leży na Archipelagu Filipińskim na Oceanie Spokojnym. Stolicą jest Manila.

Indie – na mapie opisane w brajlu skrótem „in”, a w druku barwnym całą nazwą. Fragment tego państwa znajdziesz przy lewej ramce mapy. Indie nie należą do Azji Południowo-Wschodniej. Opis tego państwa znajdziesz przy mapie „Azja – podział polityczny”.

Indonezja – na mapie opisana całą nazwą oraz w brajlu skrótem „id”, a w druku barwnym całą nazwą. Znajdziesz ją w bliższej części mapy, niemal na całej jej szerokości. Pełna nazwa to Republika Indonezji. Jest krajem wyspiarskim, położonym w Azji Południowo-Wschodniej. Rozciąga się na ponad 17 500 wyspach należących do Archipelagu Malajskiego, z czego około 6 000 jest zamieszkałych. Do najważniejszych wysp należą Sumatra, Jawa, Borneo, Celebes, Nowa Gwinea, Madura i Timor. Od zachodu i południa Indonezję oblewa Ocean Indyjski, od północy i wschodu Ocean Spokojny. Leży pomiędzy kontynentem australijskim i azjatyckim. Od południowego wschodu i południa graniczy z Australią, od północy z Filipinami. Na wyspie Borneo Indonezja graniczy z Malezją. Ma również lądowa granicę z Papuą-Nową Gwineą oraz Timorem Wschodnim. Stolicą jest Dżakarta.

Kambodża – na mapie opisana w brajlu skrótem „kh”, a w druku barwnym całą nazwą. Znajdziesz ją w dalszej lewej części mapy. Pełna nazwa to Królestwo Kambodży. Położona jest w południowo-wschodniej części Azji, na Półwyspie Indochińskim. Graniczy od północy z Tajlandią i Laosem, zaś od wschodu i południa z Wietnamem. Ma dostęp do Oceanu Spokojnego przez Zatokę Tajlandzką. Stolicą jest Phnom Penh.

Laos – na mapie opisany w brajlu skrótem „la”, a w druku barwnym całą nazwą. Znajdziesz go w dalszej lewej części mapy. Pełna nazwa to Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna. Położony jest na Półwyspie Indochińskim, bez dostępu do morza. Graniczy od północy z Chinami, od wschodu z Wietnamem, od południa z Kambodżą, zaś od zachodu z Tajlandią i Birmą. Stolicą jest Wientian.

Malezja – na mapie opisana w brajlu skrótem „my”, a w druku barwnym całą nazwą. Znajdziesz ją w lewej i środkowej części mapy. Leży w Azji Południowo-Wschodniej. Obejmuje dawne brytyjskie posiadłości na Półwyspie Malajskim i w północnej części Wyspy Borneo. Na Półwyspie Malajskim Malezja graniczy od północy z Tajlandią a od południa z Singapurem, zaś na Borneo z Brunei i od południa z Indonezją. Wybrzeża Malezji oblewają wody Morza Południowochińskiego i cieśniny Malakka. Stolicą jest Kuala Lumpur.

Singapur – na mapie opisany w brajlu skrótem „sg”, a w druku barwnym całą nazwą. Znajdziesz go w lewej części mapy. Pełna nazwa to Republika Singapuru. Miasto-państwo położone na wyspie, na południe od Półwyspu Malajskiego, przy jego krańcu. Główną wyspę, również nazywającą się Singapur, otacza archipelag małych wysp. Stolicą jest Singapur.

Tajlandia – na mapie opisana całą nazwą. Znajdziesz ją w dalszej lewej części mapy. Pełna nazwa to Królestwo Tajlandii. To państwo leżące w południowo-wschodniej Azji, na Półwyspie Indochińskim. Graniczy od północnego zachodu i zachodu z Birmą, od północnego wschodu z Laosem, na wschodzie z Kambodżą i na południu z Malezją. Na południowym-zachodzie ma dostęp do Morza Andamańskiego, zaś od południa do wód Zatoki Tajlandzkiej. Stolicą jest Bangkok.

Timor Wschodni – na mapie opisany w brajlu skrótem „tl”, a w druku barwnym całą nazwą. Znajdziesz go w bliższej części mapy. Pełna nazwa to Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego. To państwo, które samodzielność uzyskało dopiero w 2002 roku, wychodząc spod administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zajmuje część wyspy Timor oraz wyspy Atauro i Jaco. Od zachodu graniczy z Indonezją. Stolicą jest Dili.

Wietnam – na mapie opisany całą nazwą. Znajdziesz go w dalszej lewej części mapy. Pełna nazwa to Socjalistyczna Republika Wietnamu. Jest państwem położonym w Południowo-Wschodniej Azji, na Półwyspie Indochińskim, z dostępem od wschodu do Morza Południowochińskiego. Graniczy od północy z Chinami, zaś od zachodu z Kambodżą i Laosem. Stolicą jest Hanoi.

Po zakończeniu czytania włóż planszę uważnie do teczki.